Yeminli Mali Müşavir

Olgaç SAYOĞLU

Denetim Uzmanı

1/11/2008 tarihinden itibaren ev sahipleri ve kiracıları yeni sürprizler bekliyor.Bu tarihten sonra artık ev sahipleri ve kiracılar için ödemelerini belgelendirme zorunluluğu getiriliyor. Malumunuz teknolojik gelişmelerle son yıllarda pek bir içli dışlı olduk Maliye Bakanlığı’ nın yeni uygulamalarıyla.İlk olarak elektronik beyanname elektronik vergi dairesi derken şimdi oturduğumuz konuta kadar girmiş durumda. Söz konusu düzenleme aslında tamamen ev sahiplerini bir bakıma kayıt dışı para almasını önleyecek nitelikte düzenlenmiş. Aylık 500 YTL ve üzerinde kira ödemesi ve tutar ne olursa olsun işyeri kirası ödemelerine ilişkin tutarların 1/11/2008 tarihinden itibaren banka veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen belgelerle tevsik edilmesi zorunluluğu getirilmiş. Aynı şekilde bankaların internet şubeleri üzerinden yapılan ödeme ve tahsilatlar da aynı kapsamda mütalaa edilecektir. Ancak bazı istisnalar bu zorunluluk kapsamı dışında tutulmuş.Şöyle ki;

- Her bir konut için aylık tutarı 500 YTL' nin altındaki konut kira geliri ile

- Mahkeme ve icra yoluyla yapılan konut ve işyeri kira gelirine ilişkin tahsilatlar

Şehirde oturan vatandaş için problem yok gibi gözüküyor.Zaten çoğumuz banka işlemlerini artık internet şubeleri üzerinden gerçekleştirir olduk. Peki okuma yazma bilmeyen, ya da banka ve postahaneye gitmesi imkansız olan hasta, yatalak veya ulaşımı güç olan diğer yerlerde acaba sorunun çözümü nasıl olacak? Burası tam bir bilmece. Gereken hazırlıklar yapılmadan yani alt yapı hazırlıkları tamamlanmadan bina inşa edilmeye çalışılıyor bana kalırsa. Ayrıca özellikle bu ödemelerin bankalardan yapılması acaba bankalara yeni bir iş kolu düzenlemek için mi çıkarıldı diye de insan düşünmeden edemiyor. Sonuçta yapılan bu ödemeler bankaların kasasına girecek artı bir katma değer ve milyonlarca kiracının ödemelerinden elde edilecek kazancı varın siz düşünün. Eğer bu ödemeler kayıt dışılığı engellemek için yapılıyorsa ödemeler içinde Maliye Bakanlığı ya da devlete bağlı kurumlar üzerinden ödeme yapılmalı ya da masraflarına kiracı katlanmamalıdır. Gelelim  söz konusu zorunluluklara uymayanlar hakkında uygulanacak ceza hükümlerine;

- Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 1.490 YTL'den,

- İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında 680 YTL'den,

- Yukarıda yazılı bulunanlar dışında kalanlar hakkında 320 YTL'den

az olmamak üzere her bir işlem için bu işleme konu tutarın %5'idir.

2009 ve sonraki yıllara ilişkin olarak, Vergi Usul Kanununun Mükerrer 414 üncü maddesi uyarınca bu yıllar için belirlenecek asgari ceza tutarları dikkate alınacaktır.

Kanaatimce ilk olarak 01.05.2004 tarihi ile başlayan 8.000 YTL’yi geçen mal ve hizmet ödemelerinin banka kanalıyla yapılmasını zorunlu hale getiren uygulamanın  bir uzantısı şeklinde geliştirilen ve kira gelirlerini de kayıt altına almaya yönelik bu uygulamanın uzun vadede çözüm yolu olmaktan çok ev sahiplerini farklı yöntemler bulma yoluna iteceği kesindir. Yakında binlerce YTL’lik konutlarda çok cüzi  fiyatlarla oturan kiracılar görürseniz şaşırmayın. Zira bu uygulama kayıt dışını engellemekten öte kayıt dışılığı daha da özendirecek gibi görünmekte. Yaygın kanaate göre; Esasen kiracılar için altın bir pazarlık kozu olarak da görülebilir bu uygulama. Kiracı açısından ; Sen beni gör ben de seni göreyim.”daha doğrusu görmeyeyim” sözü uygulama alanı bulacak ve emlak kira fiyatları kiracı lehine değişecektir.

Peki çözüm  yolu nedir? Bizim önerimiz şudur; Ülkemizde ticari, zirai ve serbest meslek  kazanç unsurlarındaki vergi kayıp kaçağı azımsanmayacak düzeyde olduğunu hepimiz biliyoruz. Konut kiralarının aylık tutarının söz gelimi 1.000- YTL ‘nin altında olması halinde, kira ödemelerinin banka veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Müdürlüğü tarafından düzenlenen belgelerle tevsik zorunluluğunun dışında tutulabilir. Bu sayede hem başlangıç olarak alışkanlık kazanılmasına katkıda bulunulur, hem de kiracılar aracı kurumlara ödenecek havale ücreti yükünden kurtulmuş olacaktır.

Kaynak

www.gib.gov.tr